Amortisman Nedir, Nasıl Hesaplanır?
İşletmelerin ticari yaşam döngüsünü etkileyen birçok önemli faktör vardır. Bu faktörlerden biri de amortisman kavramıdır. Duran varlıklar zaman içinde yıpranır ve eskir. Duran varlıkların bu yıpranma ve eskime payının hesaplanmasını ifade eden kavram amortisman olarak ifade edilir. İşletmelerin devamlılığının sağlanması ve sağlıklı ilerleyişlerini sağlamak adına çeşitli faktörler göz önünde bulundurularak üzerinde çalışılması gerekir. Bu anlamda amortisman kavramı ve hesaplanması da oldukça etkili olan faktörlerden biridir. Amortisman, özellikle pandemi dönemi ile birlikte ekonomik faaliyetleri zarar gören işletmelerin, değeri azalan ve eskiyen eşyalarını ilgili muhasebe dönemlerine yayarak gider payı olarak gösterebilmelerini sağlar. Amortisman nedir, nasıl hesaplanır yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Amortisman Nedir?
Amortisman en kısa tanımıyla; yıpranma payı, işletmelerin kullanmak üzere aldıkları varlıkların aşınması ya da eskimesi gibi durumlarda gösterilebilen gider oranı olarak ifade edilir. İşletmeler ihtiyaç duydukları ve kullanmak için aldıkları varlıklarını normal koşullar altında bir yıldan daha uzun süre kullanırlar. İlgili varlığın ekonomik değeri, zamanla birlikte düşer. Bu sebeple de kullanım süresi yani ekonomik ömrü maddi gider olarak kabul edilir. Bu giderler mali dönemlere bölünerek hesaplanır ve yazılır. Dolayısıyla, varlıklara kullanıldıkları muhasebe dönemlerine dağıtılma amacıyla gider yazılmış olur. Varlıkların kullanımda olduğu her yıl maliyetlerinin bir kısmı azalırken işletmelerin bu varlıklardan gelir elde edebilmelerini sağlamak amacıyla amortisman uygulanması son derece önemli bir faktördür. Amortisman uygulanışı açısından genelde büyük ya da küçük farketmeksizin işletmelerin genel muhasebesini kayıt altına alırken duran varlıklarda oluşacak yıpranmaların görülebilmesi açısından da oldukça önemlidir.
İlginizi Çekebilir: Muhasebe Programlarının Firmalara Sağladığı Avantajlar
Amortisman Nasıl Hesaplanır?
Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 315. maddesine göre amortismana tabi olan maddi varlıklar, Maliye Bakanlığı’nın iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerini dikkate alarak tespit ve ilan ettiği oranlar üzerinden hesaplama işlemi gerçekleştirilir.
Normal (eşit tutarlı) amortisman yöntemi, azalan bakiyeler yöntemi ve fevkalade amortisman yöntemi olmak üzere en sık kullanılan üç farklı amortisman hesaplama yöntemi bulunur.
- Normal amortisman yöntemi; bu yöntem eşit tutarlı amortisman olarak da bilinir. Amortisman tutarı maddi duran varlığın tutarına sabit bir amortisman oranı eklenerek ya da tutar ürünün ekonomik ömrüne bölünerek hesaplanır.
- Azalan bakiyeler yöntemi; mallar normal amortismana göre iki kat daha hızlı giderleşir ve hesap net defter değeri üzerinden gerçekleştirilir.
- Fevkalade amortisman yöntemi; doğal afetler gibi olağandışı durumlarda oluşan varlıkların yitirilmesi sonucunda kullanılan amortismandır. Böyle bir durumla karşılaşılması halinde ilgili yerlere başvurularak varlığın belli bir kısmı amortize edilebilir.
Belirlenen türdeki amortismana yönelik olarak hesaplama değişim göstermektedir. Aynı varlığın, farklı amortisman türüne göre hesaplanmasının sonuçları da değişiklik göstermektedir. Örneğin; %18 KDV oranı hariç olmak üzere; net değeri 6000 TL olan bir varlığın, 5 yıllık ekonomik ömrü olduğu düşünüldüğünde, bu varlığın hesaplamaları Normal ve Azalan Bakiyeler yöntemi ile hesaplanabilir.
Amortisman ayırma şartları ise şu şekildedir;
- İlgili ürünün işletmede minimum bir yıl süre kadar kullanılıyor olması
- Değerlendirmenin yapıldığı zaman aralığında kullanım için hazır olması
- Ürünün yıpranma, eskime ve değer kaybı yaşamış olması
- Finansal değerinin o yıl için belirlenen bir miktarı geçmemiş olması. (2022 yılı için demirbaş ve amortisman sınırı 2.000 TL olarak belirlenmiştir.)
Hesaplama taşınamaz mallar için gerçekleştirilir. İşletmelerin hesap defterine kayıt edilmemiş taşınmaz olan amortisman oranları ise yıllık olarak amortisman değeri hesaplanarak bulunmaktadır. Amortisman ayırma işlemleri ise Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen noktalar çerçevesinde gerçekleştirilir. Hesaplanan amortismanların bedeli mutlaka işletmelerin gelir ve gider defterlerinin yer aldığı muhasebe süreçleri içine kayıt etmelidir.
Şimdi işletmenizin dijital dönüşümünü başlatmanın tam zamanı! Turkcell E-Şirket ile işiniz için gerekli işlemleri tek platformda gerçekleştirebilir ve tüm mali süreçlerinizi birbiriyle uyumlu ve tam entegre çalışan dijital dönüşüm uygulamaları ile yürütebilirsiniz. Bu sayede hem zaman hem de maliyet açısından elde edeceğiniz kazançlar ile işletme verimliliğinizi de en üst noktaya taşıyabilirsiniz. Tüm bunlar ve daha fazlası için hemen Turkcellesirket.com adresinden ya da 0850 277 77 72 numaralı çağrı merkezimizden bizlere ulaşarak E-Dönüşüm uygulamaları hakkında daha detaylı bilgi alabilir ve hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.